In mijn vak heb ik voorrecht veel verhalen te mogen horen. Ieder persoon komt met zijn eigen verhaal. Toch is er een thema dat steeds weer terugkomt. Veel lijden van mensen komt voort uit het idee: ‘er is iets mis met mij’. Soms hebben mensen heel expliciet negatieve gedachten over zichzelf. ‘Ik ben waardeloos’. Soms is de zelfveroordeling minder op de voorgrond, maar meer aanwezig als een sluier die overal overheen valt.
Oordelen over oordelen
Zodra je je hier meer bewust van wordt (bijvoorbeeld door een mindfulnesstraining) opent zich een uitdaging. Hoe jezelf te verhouden tot dit gevoel van tekort schieten? Heel hard proberen het tegendeel te bewijzen? Op zoek naar de waardering en goedkeuring door anderen? Jezelf veroordelen voor de oordelen die je hebt over jezelf? Al deze oplossingen zijn eigenlijk een bevestiging van dat er iets mis met je is wat ‘opgelost’ moet worden. Maar wat dan?
De trance van onwaardigheid
De Amerikaanse psycholoog en meditatieleraar Tara Brach benoemt dit gevoel van tekort schieten als ‘de trance van onwaardigheid’. De gedachten over niet-goed-genoeg-zijn, beïnvloeden hoe we ons voelen en gedragen. Mensen ontwikkelen allerlei soorten gedragingen (patronen) om het onprettige gevoel van onwaardigheid te verdoven of op te lossen. Soms verdoven we deze gevoelens door alcohol of drugs. Soms gaan we uitdagingen uit de weg uit angst voor falen. Soms worden we heel perfectionistisch om fouten te voorkomen. Soms werken we keihard in een poging het diepe pijnlijke gevoel van binnen te overstemmen door prestaties, status, erkenning. We proberen iets aan onszelf en anderen te bewijzen. Veel van deze patronen hebben een keerzijde. Ze leiden tot verslaving, isolatie, onbevredigdheid, spanning of uitputting.
In deze video kun je Tara Brach hier zelf over horen vertellen:
Vrede sluiten met jezelf
In de mindfulnesstraining leer je om jouw patronen op te merken, te pauzeren en een bewuste keuze te maken. De beoefening van compassie gaat in op het onderliggende gevoel van onwaardigheid. Je leert hier vrede mee te sluiten. Je gaat ontdekken dat je dit gevoel niet hoeft op te lossen, maar dat je er voor kunt zorgen. Je leert contact maken met dat deel van jezelf dat al liefdevol is, om vervolgens met milde ogen te kijken naar dat deel wat zich niet goed genoeg voelt. Als je dit veel oefent dan vindt er een verschuiving plaats: gaandeweg ga je jezelf steeds meer identificeren met degene die met liefdevolle ogen kijkt en steeds minder met het gevoel van onwaardigheid waarnaar wordt gekeken.
Wil je hiermee aan de slag?
-> Meer lezen over compassietraining
De inspiratie voor dit blog komt onder andere uit het boek:
Tara Brach: Het leven liefhebben door acceptatie.
– > meer blogs